Türkiye FinTek Ekosistemi 2024, büyük değişimleri de içinde barındıracak bir dönemi çağrıştırıyor. Türkiye her gün FinTek Ekosisteminin içinden bir zinciri daha finansal teknolojiler sistemine dahil ediyor.
Giriş
Bu makale, genel olarak, Türkiye’de geçerli olan FinTek normlarının tasarımını ve uygulanmasını açıklayarak bir FinTek rehberi sunmaktadır. Türkiye; Avrupa, Asya ve Afrika sınırlarında derin bir yetenek havuzu ve düşük pazarlama maliyetleri ile iş dostu politikalar sunmaktadır. Türkiye FinTek ekosistemi açısından geçerli hukuk sisteminin, girişimciliğin kapsamını, niteliğini ve yatırım başlangıç projesini ele almada büyük önem taşıdığı açıktır.
Yatırım konusundaki çalışmalarımız ve tüm hukuki hizmetlerimiz için lütfen “Faaliyet Alanlarımız” sekmesinden “Yatırım Danışmanlığı” başlığına tıklayınız.
“Türkiye FinTek Ekosistemi” terimi hangi anlama gelmektedir?
“FinTek” terimi, ödeme sistemlerinin değiştirilmesi, geliştirilmesi, otomasyonu ve kolaylaştırılmasına dayalı olarak ortaya çıkan dijital sistemleri tanımlar. FinTek kelimesi, elektronik para kuruluşları, ödeme kuruluşları, dijital bankalar, online sigorta acenteleri ve kitle fonlama platformları dahil olmak üzere geniş bir ödeme modeli biçimini kapsar.
Ne var ki bu kadar geniş seçenekler içerisinde her ülkede olduğu gibi Türkiye’de de FinTek ekosisteminin her parçasına uygulamada yer verilmemektedir. Yalnızca ilgili kanuni düzenlemlerle hukuken geçerliliği tanınmış olan modeller, bankacılık ve finans sisteminin bir parçası haline gelmektedir.
Türkiye FinTek Ekosistemi’nde yapılan yeni düzenlemeler için Türkiye’de Dijital Cüzdan Dönemi isimli makalemize bakabilirsiniz.
Türkiye’de geçerli FinTek Ekosisteminin temel amacı nedir?
FinTek’in temel amacının alışveriş ve ticareti kolaylaştırmak ve hızlandırmak olduğunu söyleyebiliriz. Bu kapsamda alternatif sanal ödeme yöntemlerinin çeşitli avantajlarının olduğunu vurgulamakta fayda var. Nitekim, FinTek’in dünyadaki ödeme ekosistemlerinde önemli bir rol oynayacağına dair görüşler de artmaktadır. Türkiye Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan son araştırmalara göre, Şubat 2023 itibariyle Türkiye FinTek Ekosistemi kapsamında 739 şirket kurulmuştur.
Türkiye FinTek Ekosistemi iş modelleri nelerdir?
FinTek merkezli şirketler çok çeşitli sektörlerde faaliyet göstermektedir. Dijital yeniliklerde giderek artan büyümeyi göz önünde bulundurarak, sınırlı bir listenin sağlanmasının pek bir olanağı yoktur. Ancak örnek olması açısından özellikle aşağıdaki alanların, Türkiye’de, FinTek destekli şirketler için oldukça cazip olduğunu söyleyebiliriz:
- Ödeme sistemleri
- Elektronik para hizmeti
- Ödeme hizmeti
- Para havale sistemleri
- Mobil ödeme hizmeti
- Dijital bankacılık
- Menkul Kıymetleri içeren aracı kuruluşlar
- Kitle fonlaması
- Sigorta hizmeti
Türkiye FinTek Ekosistemi için uygulanabilecek düzenlemeler nelerdir?
Türkiye FinTek ekosisteminin avantajlarına rağmen, güvenlik ihlalleri ve veri gizliliği ihlalleri dijital dünya bağlamında ciddi zorlukları da beraberinde getirmektedir. Bununla birlikte, FinTek alanına ilişkin hukuki düzenleme ve sınırların olması, gerek kullanıcıların gerekse müşterilerin haklarını ve çıkarlarını garanti etmede önemli bir rol oynayabilir. FinTek bağlamında Türkiye’de özellikle aşağıdaki düzenlemelere atıfta bulunulabilir:
- 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu,
- 5464 Sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu,
- 6493 Sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetler, ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun,
- 6361 Sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu,
- Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemlerinin Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik,
- Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemlerinin Gözetimi Hakkında Yönetmelik,
- Ödeme Hizmetlerinde TR Karekodun Üretilmesi ve Kullanılması Hakkında Yönetmelik,
- Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik,
- Çek Takas Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik,
- Bankaların Bilgi Sistemleri ve Elektronik Bankacılık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik,
- Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemlerinde Kullanılan Bilgi Sistemleri Hakkında Tebliğ
Türkiye FinTek Ekosistemi normlarının görünümü nasıldır?
Bu sorunun cevabında dikkatimizi çeken ilk şey, FinTek alanında belirli bir mevzuat olmamasıdır. FinTek normalarının farklı mevzuat türlerinde yer alması nedeniyle müşterilerin, son kullanıcıların ve teknoloji odaklı şirketlerin önemli zorluklarla karşı karşıya kalmaktadır. Bu nedenle yürürlükteki düzenlemelerin çok kafa karıştırıcı ve karmaşık bulunabileceğinde şüphe yoktur.
Türkiye FinTek Ekosistemi için rol oynayan resmi kurum ve kuruluşlar nelerdir?
Özellikle Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun temel misyonu, bankacılık faaliyetlerinin Bankacılık Kanunu ve yürürlükteki diğer mevzuatlara uygunluğunu sağlamaktır. Bankacılık Kanunu’nun 93. maddesi uyarınca, Bankacılık Kanunu’nun uygulanması için BDDK’ya belirli yetki ve görevler tanınmıştır.
İkinci olarak, Türkiye Gelir İdaresi Başkanlığı da ödeme sistemlerini düzenlemeye yetkili olup bu alanda bazı yetki ve görevleri bulunmaktadır.
Bir diğer kurum ise Kişisel Verileri Koruma Kurumudur. Kişisel Verileri Koruma Kurumu, özellikle veri gizliliği açısından uluslararası alanda kabul görmüş insan hakları standartlarına uygun olarak kişisel verilerin işlenmesi ve korunması görevini üstlenmektedir.
Ayrıca Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Birliği, 6493 Sayılı Kanunun 1inci maddesi kapsamında Türkiye’de geniş bir görev yelpazesi yürütmektedir.
Sonuç
Yukarıdaki bilgiler ışığında, bu makalede Türkiye’deki FinTek sistemi hakkında mevcut gözlemlerin sunulması amaçlanmıştır. Zamandan tasarruf edilebilmesi, işlemlerdeki kolaylık ve ucuz erişilebilirlik, FinTek türlerinin ve finansal işlemlerinin artmasında çarpıcı bir etkiye sahiptir. Bununla birlikte, sanal ödeme sistemlerinin dezavantajlarını tolere etmeyi amaçlayan düzenlemelerin de öneminin dikkate alınması gerekmektedir..Medeni hakların [mahremiyet hakkı dahil] korunması, FinTek merkezli şirketlerin çıkarlarının korunması ve etkin işleyen bir piyasa ekonomisinin kolaylaştırılması için kapsamlı bir hukuki desteğe ihtiyaç vardır.
Av. Sevcan Gökalp İraz
